Meginmarkmið Svansvottunar er að draga úr umhverfisáhrifum bygginga, sporna við hnattrænni hlýnun og vernda heilsu þeirra sem koma að verkinu á framkvæmdartíma sem og þeirra sem nota bygginguna eftir að hún er tekin í notkun. Kröfurnar ná einnig til gæðastjórnunar á verkstað, en skýr stýring á umhverfisþáttum og gæðastjórnun helst oft í hendur.

Mikil umhverfisáhrif fylgja byggingargeiranum, en í Svansvottun húsnæðis er markvisst unnið að því að minnka umhverfisáhrif framkvæmdanna, meðal annars með kröfum um lága orkunotkun hússins, gæði byggingar efna- og byggingavörunotkun. Losun efna úr mismunandi byggingarefnum og hlutum er almennt vanmetin og skipta gæði innivistar miklu máli fyrir almenning sem ver um 90% af tíma sínum innandyra. Þannig felast mörg tækifæri í því að taka tillit til umhverfisþátta strax við hönnun bygginga.

Einnig er hægt að votta rekstur og viðhald bygginga sem tekur á orkunotkun, aðlögun að loftslagsbreytingum, innivist og fleira.

Viðmið Svansins fyrir nýbyggingar voru fyrst tekin í notkun 2003 og viðmið fyrir endurbætur árið 2017. Nýbyggingarviðmiðin byggjast á tilteknum fjölda skyldukrafna ásamt valkröfum þar sem þarf að ná lágmarksfjölda stiga til að hljóta vottunina. Endurbótaviðmiðin byggjast einungis á skyldukröfum en þó.

Ekki eru gefnar einkunnir við Svansvottanir bygginga líkt og í öðrum vottunarkerfum sem þekkjast hérlendis. Ef byggingin stenst allar skyldukröfur, þ.m.t. lágmarks fjölda stiga (í nýbyggingum) telst hún Svansvottuð. Helstu áherslur í viðmiðunum eru:

• Strangar kröfur um innihald skaðlegra efna í bygginga- og efnavöru
• Góð innivist tryggð með góðri loftræsingu og dagsbirtuútreikningum
• Hagkvæma orkunotkun með áherslu á orkusparnað
• Lækkun kolefnisspors byggingarinnar með efnisvali
• Tryggja gæðastjórnun í byggingarferlinu
• Áhersla á hringrásarhagkerfið og flokkun úrgangs
• Gerð rekstrar- og viðhaldsáætlunar fyrir líftíma byggingarinnar

• Íbúðarhúsnæði
• Skólabyggingar (allar tegundir)
• Skrifstofuhúsnæði
• Byggingar sem hýsa ráðstefnurými
• Hótelbyggingar
• Heilsustofnanir og heilsugæslur
• Heimili þar sem íbúar dvelja í lengri eða skemmri tíma, svo sem meðferðarheimili, hjúkrunarheimili ofl.

Byggingum sem er breytt er í eitthvað af ofantöldu.

Kostnaður við Svansvottun nýbygginga og endurbóta skiptist í umsóknargjald og fermetragjald.

Innheimtan er þrískipt; umsóknargjald er innheimt þegar sótt er um (525.000), helmingur af fermetragjaldi er innheimt við upphaf byggingartíma og síðari helmingur fermetragjalds er innheimt á seinni hluta framkvæmdirnar eða eftir að starfsmaður Svansins hefur komið í úttekt

• Umsóknargjald er 525.000 ISK
• Fermetragjald uppað 20.000 m2 er 680 ISK/m2
• Fermetragjald eftir 20.000 m2 er 340 ISK/m2

Ný viðmið fyrir nýbyggingar tóku gildi þann 15.febrúar 2023 og er ekki lengur hægt að sækja um að votta verkefni samkvæmt útgáfu 3.

Ákveðnar breytingar voru gerðar á kröfum fyrir skráðum byggingarefnum en hins vegar var tekin ákvörðun um að takmarka þær breytingar eins og hægt er til að einfalda vinnuna við að fá vörur aftur skráðar í gegnum vörugátt Svansins

Byggingavörur sem hafa fengið samþykki til notkunar í Svansvottuðum byggingum eru núna með gildistíma til 30. september 2026 en eftir þann tíma þarf að sækja aftur um samþykki fyrir öllum byggingarvörum.

Almenna reglan er að til að vara sé leyfileg til notkunar í verkefni sem vottuð eru samkvæmt útgáfu 4 þarf hún að vera skráð samkvæmt nýju viðmiðunum í gegnum vörugátt sem nefnist SCDP; Supply chain declaration portal. Hins vegar hefur Svanurinn á Íslandi tekið þá ákvörðun að leyfa vörur sem skráðar eru fyrir útgáfu 3 í útgáfu 4 til að byrja með eða þangað til í September 2025.